Home Polska Odebrała literacką Nagrodę Nobla Olga Tokarczuk

Odebrała literacką Nagrodę Nobla Olga Tokarczuk

Grudzień 10, 201900

To wielki dzień dla Olgi Tokarczuk! Laureatka literackiej nagrody Nobla za rok 2018 odebrała dziś z rąk króla Szwecji Karola XVI Gustawa złoty medal i kaligrafowany dyplom.

Uroczystości rozpoczęły się po godz. 16.30 w sztokholmskiej filharmonii, na widowni której zasiadło 1560 gości — artystów i polityków, dziennikarzy, naukowców, osoby zaproszone przez noblistów.

Laureaci Nagrody Nobla dostają złote medale z wygrawerowanym wizerunkiem fundatora Alfreda Nobla oraz łacińską inskrypcją „Inventas vitam iuvat excoluisse per artes”. Są one wykonane ręcznie z 18-karatowego złota i ważą 175 gramów. Dyplomy są wykonane ręcznie przez artystów, jest na nich zdjęcie, imię i nazwisko laureata oraz cytat z uzasadnienia przyznania Nagrody Nobla.

Olga Tokarczuk odebrała Nobla z rąk króla Szwecji

Najpierw głos zabrał prezes Fundacji Noblowskiej prof. Carl-Henrik Heldin, a następnie przedstawiciele komitetów noblowskich wygłaszali laudacje na cześć laureatów. O zasługach Olgi Tokarczuk opowiedział Per Waesterberg z Akademii Szwedzkiej.

„Polska literatura błyszczy w Europie – ma w swoim dorobku już kilka Nagród Nobla, a teraz przyszła pora na kolejną, tym razem dla pisarki o światowej renomie i niezwykle rozległym wachlarzu zainteresowań, łączącej w swej twórczości elementy poezji i humoru. Polska, rozdroże Europy, być może nawet jej serce – Olga Tokarczuk odkrywa historię Polski jako kraju będącego ofiarą spustoszenia dokonanego przez wielkie siły, lecz również posiadającego swoją własną historię kolonializmu i antysemityzmu. Olga Tokarczuk nie ucieka od niewygodnej prawdy, nawet pod groźbą śmierci” – mówił Waesterberg.

Jego zdaniem twórczość Tokarczuk cechuje „połączenie twardej rzeczywistości z ulotną nierealnością, wnikliwa obserwacja i zafascynowanie mitologią”. Cechy te „czynią z niej jednego z najbardziej oryginalnych prozaików naszych czasów, postrzegających rzeczywistość na nowe sposoby”. „Olga Tokarczuk jest wirtuozem w kreowaniu postaci, potrafi uchwycić je w momencie ich ucieczki od codziennego życia. Pisze o tym, o czym nie pisze nikt inny: »o nieznośnej i ogromnej osobliwości tego świata«” – wyjaśnił Waesterberg. „Jej powieść »Bieguni« to niezwykle różnorodny opis podróży, poruszania się po pasażerskich poczekalniach i hotelach, to spotkanie z bohaterami, o których wiemy bardzo niewiele, a także zbiór pojęć ze słowników, baśni i dokumentów. Tokarczuk wzajemnie przeciwstawia naturę i kulturę, rozum i szaleństwo, męskość i kobiecość, z prędkością sprintera przekracza społecznie i kulturowo wytworzone granice” – podkreślił.

„Jej mocna i bogata w idee proza to nomadyczna wędrówka przez około 15 książek. Wioski będące w nich miejscem akcji stają się centrum wszechświata, miejscem, w którym losy poszczególnych bohaterów wplatane są w wątki baśniowe i mitologiczne. Żyjemy i umieramy w opowieściach innych osób, gdzie na przykład Katyń raz może być zwykłym lasem, a raz miejscem masakry” – ocenił Waesterberg.

„Księgi Jakubowe” laudator nazwał „największym dziełem” pisarki. Dodał, że „z podtekstu utworu przebija się żydowskie pochodzenie Tokarczuk oraz jej nadzieja na Europę bez granic”. „Przyszłe pokolenia będą sięgać po owe tysiącstronicowe arcydzieło autorstwa Tokarczuk i odkrywać w nim nowe bogactwo, którego dziś jeszcze wystarczająco nie dostrzegamy. Widzę, jak Alfred Nobel kiwa z uznaniem głową w swoim niebie” – podsumował Per Waesterberg.

„Pani Tokarczuk, Akademia Szwedzka gratuluje wam. Proszę o odebranie Literackiej Nagrody Nobla z rąk jego królewskiej mości króla Szwecji” – powiedział Waesterberg po polsku.

Polska pisarka – ubrana w czarną, aksamitną suknię do ziemi – wyszła na scenę sztokholmskiej filharmonii jako dziesiąty noblista. Ceremoniał ma związek z kolejnością dziedzin nagrody zapisanych w testamencie Nobla.

Ta chwila. ❤️ (fot. @WysokieObcasypl) #olgatokarczuk #nobel #noblistka #nobelprize #nagrodanobla #nagrodanobla2018 #literatura #literackinobel #mowanoblowska #sztokholm #szwecja #mowa #przemówienie #kultura pic.twitter.com/xAASWDL6Wp

— Olga Tokarczuk official (@tokarczuk_olga) December 10, 2019

Podczas odbierania przez polską noblistkę medalu i dyplomu wszystko przebiegło zgodnie z planem, także zapisany w protokole trzykrotny ukłon, który nie udał się w 1996 r. Wisławie Szymborskiej. Poetka w tym właśnie momencie ceremonii się pomyliła. Olga Tokarczuk swoje trzy ukłony wykonała bez pomyłek.

Ceremonia wręczenia nagród stanowiła zwieńczenie tzw. tygodnia noblowskiego. Galę poprzedziły odczyty noblowskie, które laureaci zaprezentowali w Sztokholmie w sobotę, 7 grudnia. Esej Olgi Tokarczuk zatytułowany został „Czuły narrator”.

Nobel literacki dla Olgi Tokarczuk

10 października 2019 roku Akademia Szwedzka przyznała podwójnego literackiego Nobla. Nagroda trafiła do rąk dwójki pisarzy — Olga Tokarczuk została uhonorowana za 2018 rok, a Peter Handke za rok 2019.

Literacka Nagroda Nobla!Radość i wzruszenie odebrały mi mowę.Ogromnie dziękuję za wszystkie gratulacje!

Gepostet von Olga Tokarczuk am Donnerstag, 10. Oktober 2019

W swoim uzasadnieniu Akademia Szwedzka napisała, że Olga Tokarczuk otrzymała Nobla za „narracyjną wyobraźnię, która wraz z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic, jako formę życia”. W przypadku austriackiego pisarza Petera Handkego — „za wpływową pracę, która wraz z językową pomysłowością zgłębiła peryferie i specyficzność ludzkiego doświadczenia”.

Kim jest Olga Tokarczuk?

Olga Tokarczuk urodziła się w 1962 roku w Sulechowie. Z wykształcenia jest psychologiem, po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu. Literacko debiutowała w 1979 roku w piśmie „Na przełaj”, w którym pod pseudonimem Natasza Borodin ukazały się jej pierwsze opowiadania. Jej debiut powieściowy to z kolei wydana w 1993 roku „Podróż ludzi Księgi”, dwa lata później ukazała się jej kolejna książka – „E.E.”. Ogromny sukces przyniosła trzecia powieść Tokarczuk pt. „Prawiek i inne czasy” (1996), za którą pisarka w 1997 roku otrzymała Paszport „Polityki”. W tym samym roku otrzymała nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Rok później w księgarniach pojawił się „Dom dzienny, dom nocny” – książka zainspirowana historią okolicy, gdzie pisarka mieszkała – Sudetami i wsią Nowa Ruda.

Inne książki Olgi Tokarczuk to m.in.: „Gra na wielu bębenkach” (2001), esej „Lalka i perła” (2000), „Ostatnie historie” (2003), „Prowadź swój pług przez kości umarłych” (2009) – nominowana do Nagrody Bookera 2019 – czy „Księgi Jakubowe” (2014), wyróżnione Nagrodą Literacką Nike. Za powieść „Bieguni” (2008) także otrzymała Nagrodę Nike, a także Międzynarodową Nagrodą Bookera (najważniejszą brytyjską nagrodą literacką), była też nominowana do amerykańskiej National Book Award. Tokarczuk jest jedną z najbardziej cenionych na świecie i najczęściej nagradzanych polskich pisarek. Jej książki zostały przetłumaczone na ponad dwadzieścia języków.

Ostatnia książka Tokarczuk to zbiór „Opowiadania bizarne” z 2018 roku. Kolejną ma być saga rozgrywająca się na Dolnym Śląsku, panorama historyczna na miarę wcześniejszych „Ksiąg Jakubowych”.